Alkalische fosfatase
| Referentie-interval | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Serum + plasma | Serum | Plasma | |||||||
| Eenheid | Geslacht | Leeftijd | Aantal | Onder grens | Boven grens | Onder grens | Boven grens | Onder grens | Boven grens |
| U/L | M | 1-5 | 50 | ||||||
| 6-12 | 91 | ||||||||
| 13-18 | 1426 | 63 | 190 | ||||||
| 19-50 | 29543 | 45 | 128 | ||||||
| 51-65 | 29777 | 46 | 126 | ||||||
| 66-80 | 24695 | 44 | 134 | ||||||
| 81+ | 5698 | 45 | 145 | ||||||
| V | 1-5 | 40 | |||||||
| 6-12 | 189 | 107 | 209 | ||||||
| 13-18 | 3745 | 44 | 149 | ||||||
| 19-50 | 44377 | 38 | 123 | ||||||
| 51-65 | 36555 | 48 | 142 | ||||||
| 66-80 | 29028 | 47 | 138 | ||||||
| 81+ | 8849 | 45 | 146 | ||||||
Alkalische fosfatase is een enzym dat in grote hoeveelheden in cellen die bot aanmaken aanwezig is, en daarnaast in de lever (met name in de galgangetjes). Kleinere hoeveelheden van het enzym zijn te vinden in de placenta en de darm. Verschillende delen van het lichaam maken ook verschillende vormen van alkalische fosfatase.
Bij hogere bot-aanmaak activiteit (in de kinderleeftijd) zien we een hogere referentie-interval van alkalisch fosfatase dan bij volwassenen. Daarnaast is er een verschil in alkalisch fosfatase tussen mannen en vrouwen.
Met de NUMBER methode is het nog niet gelukt om voldoende jonge kinderen te includeren om een betrouwbaar referentie-interval te kunnen berekenen.
verhoogd:
Een verhoging van alkalische fosfatase betekent meestal dat de lever of botten beschadigd zijn. Vaak wordt de test γGT gebruikt om hier een onderscheid tussen te maken.
Bij een verhoging van alkalische fosfatase met een verhoging van γGT is over het algemeen sprake van een leverafwijking. In deze gevallen zijn soms ook andere levertesten zoals bilirubine, ASAT of ALAT verhoogd. Alkalische fosfatase is ook vaak verhoogd bij een blokkade van de galwegen (bijvoorbeeld door galstenen of een tumor). In dit geval zijn alkalische fosfatase, γGT en bilirubine meestal veel sterker verhoogd dan ALAT en ASAT.
Bij een verhoging van alkalische fosfatase zonder verhoging van γGT is over het algemeen sprake van een beschadiging van het bot. Dit kan voorkomen bij herstellende botbreuken of bij patiënten die kanker hebben met uitzaaiingen in de botten. Vaak zijn dan ook calcium en fosfaat verhoogd. Bij sommige botziekten (bijv ziekte van Paget, waarbij botten vergroot en vervormd zijn), of bij uitzaaiingen van kanker in de botten, is vaak alleen alkalische fosfatase verhoogd, soms tot wel 30x hoger dan normaal.
